Hardhout is geen technische beschrijving of categorie; het is meer een bijnaam die meestal wordt gebruikt om "hardhout" te onderscheiden van "zachthout". Natuurlijk hebben de bijnamen enige waarheid. Hardhout als groep is harder en dichter dan de meeste zachthout. Maar het echte onderscheid ligt in het type boom - of meer specifiek - het type zaad waar hardhout vandaan komt.
Hardhout zijn angiospermen
Hardhoutbomen zijn soorten bedektzadigen, planten die zijn gegroeid uit zaden die een beschermende laag hebben. De zaden kunnen in veel verschillende verpakkingen komen, zoals in de vrucht van appel- of kersenbomen, in de zaadvleugels van esdoorns, of in de harde schaal van een noot of eikel. Naaldhout daarentegen is dat wel naaktzadigen, die zaden zonder bedekking hebben. De kegels van een pijnboom zijn het meest voorkomende voorbeeld.
Een gemakkelijkere, hoewel iets minder nauwkeurige, manier om hardhout van zachthout te onderscheiden, is door naar de bladeren te kijken. Hardhout zijn meestal loofbomen, die hun bladeren verliezen in de herfst of winter. De meeste naaldhoutsoorten zijn groenblijvende bomen, die hun bladeren niet verliezen (dennennaalden zijn een soort blad, maar niet alle groenblijvende bladeren hebben naaldachtige bladeren).
Wat maakt hout moeilijk?
De hardheid van hout is in het algemeen te wijten aan zijn dichtheid. Hoe dichter en dichter de houtvezels, hoe harder het hout. Hardhoutvezels zijn vaak dicht op elkaar gepakt, waardoor er weinig ruimte is voor de vezels om te bewegen of het hout te comprimeren. Het lijkt misschien dat dicht hout ook niet-poreus is, maar er is geen direct verband tussen porositeit en houtdichtheid.
Houthardheid meten
De hardheid van hout wordt gemeten met een test die bekend staat als de Janka-hardheidstest. Het gaat om het drukken van een stalen bal in het oppervlak van het hout en het meten van hoeveel pond druk er nodig is om de bal tot halverwege in het oppervlak te laten zinken. Hoe hoger het drukresultaat, hoe harder het hout. Een paar voorbeelden van Janka-hardheidsscores kers is 950, witte eik is 1360, hickory is 1820 en Ipe is 3680. Balsahout, dat technisch gezien een hardhout is (het is tenslotte een angiosperm) scoort slechts 67.
Ter vergelijking, als je naar een paar veel voorkomende naaldhoutsoorten kijkt, realiseer je je dat ze niet veel zachter zijn dan hardhoutsoorten zoals kers: Zuidgeel grenen heeft een Janka-hardheid van 870 en ceder is 900.
Is hardhout sterker?
Zoals de stalen bal van de Janka-test aangeeft, zijn hardere houtsoorten beter bestand tegen deuken en deuken dan zachtere houtsoorten. Dit is de belangrijkste reden waarom meubels, kasten en premium trimwerk meestal van hardhout zijn gemaakt. Hardhout is gewoon beter bestand tegen dagelijks gebruik en misbruik.
Maar hardheid houdt niet noodzakelijkerwijs verband met sterkte, althans als het gaat om "buigen-zonder-breken" sterkte. In feite kan de dichtheid van hardhout ze broos maken en vatbaar voor barsten of breken. De sterkte van het hout hangt nauwer samen met de porositeit van het hout en hoe het hout wordt gesneden (of gesplitst) en gedroogd. Bossen met kleine, diffuse poriën, zoals esdoorn, zijn minder elastisch en veerkrachtig dan bossen met grotere "ringvormige" poriën, zoals essen.
Aan de lucht gedroogd hout is vaak sterker dan in de oven gedroogd hout omdat dit laatste proces de vezels met warmte uitdroogt, waardoor ze brozer worden. Hout splijten of splijten volgens zijn natuurlijke korrelpatronen is de beste manier om de sterkte van het hout te behouden. Door daarentegen over het graan te snijden, beroven de houtvezels veel van hun houdkracht, waardoor het hout verzwakt.
Veel voorkomende soorten hardhout
Je kunt hardhouthout en andere producten kopen in honderden verschillende houtsoorten (als je er hard genoeg uitziet), omdat hardhout uit de hele wereld wordt geïmporteerd. Maar er zijn tal van mooie, nuttige hardhout lokaal in elk deel van Noord-Amerika, en misschien zelfs je achtertuin. Enkele van de meest voorkomende soorten hardhout zijn onder meer:
- Els
- Appel (verschillende soorten)
- As
- basswood
- Berk
- Kers
- Cyprus
- Iep
- Hickory
- Esdoorn (verschillende soorten)
- Eik (verschillende soorten)
- Populier
- Okkernoot
Gemeenschappelijk gebruik van hardhout
Hardhout heeft veel eigenschappen waardoor het een traditionele favoriet is van meubelmakers en houtbewerkers, waaronder stijfheid, strakke korrel, sterkte en slagvastheid. Het juiste hardhout kan worden geschuurd tot een bijna glazige gladheid - iets wat je niet kunt krijgen met grenen of ceder. Als u rond een huis kijkt, ziet u misschien hardhout dat wordt gebruikt op de deuren van de keukenkast, interieurafwerking, vloeren, traptreden en relingdelen, schouwmantels en randen, en natuurlijk meubels.
Waar je geen hardhout zult zien zit in de structuur van een huis (met uitzondering van enkele historische huizen). Bouwhout, zoals muurbouten en vloerbalken, evenals geconstrueerde structurele elementen en spanten, zijn bijna uitsluitend gemaakt van zachthout, zoals den, lariks, douglas en sparren. Hardhout wordt om verschillende redenen niet voor constructiematerialen gebruikt: ze zijn duur, ze zijn zwaar, ze zijn moeilijk om mee te werken en ze zijn relatief broos.
Werken met hardhout
Elke hardhoutsoort heeft zijn eigen eigenschappen en eigenaardigheden, maar over het algemeen zijn hardhout moeilijker te snijden, boren, zand en lijmen dan de meeste standaard zachthout. Hardhout saaie zaagbladen en frezen snel en het is bijna onmogelijk om erin te schroeven zonder een geleidegat. Aan de bovenkant kan al die hardheid resulteren in schonere sneden, scherpere randen en hoeken, nettere geleidegaten en algehele betere precisie in het eindproduct.
Gebruik altijd scherpe messen en bits voor zagen, frezen en boren om problemen bij het werken met hardhout te minimaliseren. Gebruik ook traditionele houtschroeven in plaats van gipsplaatschroeven. Houtschroeven zijn sterker en hebben een glad schachtgedeelte onder hun kop waardoor de schroef door het bovenste stuk hout glijdt (waar u geen schroefdraad nodig hebt). Gipsplaatschroeven daarentegen zijn over de gehele schacht geregen en ze zijn bros en breken gevoelig, vooral in hardhout. Om er zeker van te zijn dat schroeven gemakkelijk en zonder hout te splijten, boort u altijd het juiste gat voor het hout en de schroef, inclusief een groot "gat" voor het gladde gedeelte van de schroefschacht.
